Karta katalogowa 2744
Kalników, Cerkiew murow. Zaśnięcia NMP
gmina: Stubno, powiat: przemyski, województwo: podkarpackie
rodzaj obiektu: cerkiew    istnieje: TAK   rok powstania: 1920
współrzędne geogr. 49.91816,23.00167      Zobacz na mapie
Obiekty w pobliżu: km    
 
 

Kalników to miejscowość o metryce staroruskiej (staroukraińskiej). Pierwsza wzmianka o cerkwi Najświętszej Marii Panny, zachowana w przemyskich aktach grodzkich pochodzi z 1378. W XIV w. znajdował się tu monastyr i cerkiew pod wezwaniem Zaśnięcia Najśw. Maryi Panny. Po 1596 roku, czyli po Unii Brzeskiej, Kalników - jak i wiele innych miejscowości na tym terenie - przechodzi na obrządek gr.-katolicki. Cerkiew Zaśnięcia Najśw. Maryi Panny mieściła się na obecnym cmentarzu w Kalnikowie. Monastyr i cerkiew zostały najprawdopodobniej zburzone podczas najazdu Tatarów w XVII wieku. Pod koniec XVII w. została zbudowana drewniana cerkiew na miejscu zburzonej, jednak pod koniec XVIII w. została ona spalona. Kolejna cerkiew, murowana, została wzniesiona w 1880 roku, a w 1882 została poświęcona pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Obecna cerkiew została zbudowana w 1920 na miejscu poprzedniej. Z 1882 pochodzi również dzwonnica stojąca obok cerkwi. Cerkiew należała do greckokatolickiego dekanatu jarosławskiego ( przed I wojną światową do krakowieckiego).

Na przestrzeni dziejów Kalników był zamieszkany w większości przez Ukraińców. Jest to jedyna wieś w pasie przygranicznym w okolicach Przemyśla, której ludność nie została wysiedlona po drugiej wojnie światowej, m.in. dzięki polskiemu księdzu, który wystawił Ukraińcom rzymskokatolickie metryki. Jedynie kilkanaście rodzin wywieziono do ZSRR, a kilkadziesiąt osób wysiedlono podczas akcji „Wisła”. Po wojnie cerkiew została opuszczona i zaniedbana, w latach 50. XX wieku została przejęta przez Cerkiew Prawosławną, której własnością pozostaje do teraz.

 

(1) 2011-07-31, Bartosz Miller, Cerkiew

(2) 2011-07-31, Bartosz Miller, Ikonostas

(3) 2017-10-07, Wojciech Pysz, "Różaniec do granic"

(4) 2017-10-07, Wojciech Pysz

(5) 2007-06-05, Wojciech Pysz

(6) 2011-07-31, Bartosz Miller, Polichromia - Trójca Św.