Karta katalogowa 10461
Olchowce (Sanok), Cerkiew drewn. Wniebowstąpienie Pańskie - obecnie kościół rz.-kat.
gmina: Sanok m., powiat: sanocki, województwo: podkarpackie
rodzaj obiektu: cerkiew    istnieje: TAK   rok powstania: 1844
współrzędne geogr. 49.54597,22.24315      Zobacz na mapie
Obiekty w pobliżu: km    
 
 
Olchowce były dawniej samodzielną wsią, obecnie jest to wschodnia dzielnica Sanoka. Dawna cerkiew greckokatolicka znajduje się w centrum wsi, przy drodze z Przemyśla do Sanoka. Najstarsza wzmianka o olchowieckiej cerkwi widnieje w 1442 roku, wtedy polski król Władysław Warneńczyk nadał ją razem z gruntami za zasługi Piotrowi Czeszykowi, synowi sanockiego sędziego z Tyrawy Solnej Mikołaja Czeszyka. Za panowania cesarza Józefa II do parafii Olchowce przyłączono Bykowce a z początkiem XIX w. wioskę Liszna. Cerkiew została wzniesiona w 1844 r., mocno uszkodzona podczas I wojny światowej, odnowiona w dwudziestoleciu międzywojennym. W miejscu, w którym się znajduje, miał jakoby w XVII w. stać klasztor bazylianów. Budowla orientowana, drewniana, konstrukcji zrębowej, oszalowana gontem. Bryła pierwotnie dwudzielna. Prezbiterium zamknięte ścianą prostą, przy nim od pn. zakrystia, od pd. skarbczyk. Nawa szersza i wyższa, prostokątna; od zach. później dobudowany babiniec, konstrukcji słupowej, nie wyodrębniony w bryle. Ściany wewnątrz i zewnątrz wzmocnione lisicami. Wewnątrz stropy płaskie. Okna zamknięte półkoliście. Dachy kryte blachą, dwuspadowe o osobnych kalenicach, nad zakrystią i skarbczykiem pulpitowe. Na kalenicy prezbiterium i nawy trzy sześcioboczne, kopulaste wieżyczki na sygnaturkę, kryte blachą; środkowa większa z ażurową latarnią. Nad wejściem głównym i drzwiami do zakrystii daszki wsparte na kutej w metalu winorośli. Zachowało się częściowo oryginalne wyposażenie cerkiewne z XVIII i XIX w., przede wszystkim kompletny ikonostas. Dwie ikony namiestne wycięto i razem z wrotami carskimi przeniesiono na ścianę ołtarzową. W rzędzie Deesis m.in. św. Bartłomiej, trzymający sugestywnie przedstawioną skórę (męczono go, obdzierając ze skóry). Ołtarzyk cerkiewny późnobarokowy, 1. poł. w. XVIII, przemalowany: w polu głównym Grupa Pasji płasko wycięta i malowana, na tle ażurowej wici akantowej; w predelli ikony: śś. Bazyli Wielki, Grzegorz Wielki i Jan Złotousty oraz Chrystus jako krzew winny. Krzyż procesyjny 1. poł. w. XIX. , na nim z dwu stron malowane: Chrystus Ukrzyżowany i Chrystus w Grobie. Sztandar 1831, na nim z dwóch stron malowidła ludowe: Matka Boska z Dzieciątkiem w typie Hodegetrii i św. Michał Archanioł. Płaszczenica malowana 2. poł. w. XIX. Obraz Ecce Homo późnobarokowy, 2. poł. w. XVIII: 1. św. Piotr; 2. św. Paweł; 3. krucyfiks ludowy w. XIX. Monstrancja 2. poł. w. XVIII, odnowiona i uzupełniona (dodano krzyżyk) w. XX, promienista, z główkami aniołków na nodusie i wokół glorii. Kielich ok. poł. w. XIX, gładki, odnowiony 1975. Krzyż ołtarzowy cynowy, 1. poł. w. XIX. Cztery lichtarze drewniane, ludowe w. XIX. Latarnia procesyjna, drewniana, ażurowa, ludowa w. XIX. Na strychu fragmenty ołtarzy cerkiewnych, późnobarokowych w. XVIII. W cerkwi są ponadto przechowywane cenne starodruki i rękopisy: księgi parafialne, księgi liturgiczne, śpiewniki. Obok cerkwi dzwonnica parawanowa (Dzwon z datą 1862) i nagrobek jednego z dawnych proboszczów greckokatolickich. Od 1946 r. użytkowana przez parafię rzymskokatolicką jako kościół parafialny pod tym samym wezwaniem, msze św. w niedziele 0 7.00, 10.05, 16.015. Klucze na plebanii.
 

(1) 2012-08-19, Wojciech Pysz, Olchowce, cerkiew

(2) 2012-08-19, Wojciech Pysz, Olchowce, cerkiew

(3) 2008:05:02, Dymek25 Wikimedia, Olchowce, cerkiew

(4) 2012-08-19, Wojciech Pysz, Olchowce, wnętrze

(5) 2012-08-19, Wojciech Pysz, Olchowce, ikonostas

(6) 2012-08-19, Wojciech Pysz, Olchowce, ołtarz

(7) 2012-08-19, Wojciech Pysz, Olchowce, fragment Deesis

(8) 2012-08-19, Wojciech Pysz, Olchowce

(9) 2012-08-19, Wojciech Pysz, Olchowce, Ofiarowanie Maryi

(10) 2012-08-19, Wojciech Pysz, Olchowce, Urzyżowanie