Karta katalogowa 53
Cieszanów, Cerkiew murow. św. Jerzego - opuszczona
gmina: Cieszanów, powiat: lubaczowski, województwo: podkarpackie
rodzaj obiektu: cerkiew    istnieje: TAK   rok powstania: 1900
współrzędne geogr. 50.24585,23.12855      Zobacz na mapie
Obiekty w pobliżu: km    
 
 

Znajduje się w pobliżu Rynku, przy ul. Ks. Skorupki. Data powstania podawana także jako 1910 (być może budowano przez 10 lat). Po 1947 r. opuszczona. Obok cerkwi murowana dzwonnica parawanowa bez dzwonów.

Pierwsza drewniana cerkiew w Cieszanowie notowana jest już w XVII wieku. Strawił ją pożar wiek później. Kolejną drewnianą wzniesiono w 1761 roku, która spłonęła w 1800 roku. Kolejną, także drewnianą, pod wezwaniem św. Jura, na terenie dzisiejszego cmentarza komunalnego, wybudowano w 1804 roku, gromadząc jednocześnie fundusze na cerkiew murowaną.

Obecną zaczęto wznosić w ostatnich latach XIX wieku, a ukończono i poświęcono w 1900 roku. Murowana świątynia została wzniesiona bliżej miasta. Zbudowano ją na planie krzyża greckiego, w stylu bazylikowym. Posiada jedną kopułę, zwieńczoną sygnaturką.

Polichromia cerkwi została wykonana przez artystę z Brusna Starego - Grzegorza Kuźniewicza, w latach 1936 - 1937. Niektóre źródła podają 1933 rok. Wnętrze ozdobiono z inicjatywy proboszcza ks. Semena Posiko.
Dekoracja wnętrza kopuły przedstawia Boga Ojca, który stwarza Adama. Dolna część kopuły zawiera wydarzenia biblijne i sceny z żywotów świętych, w tym patrona cerkwi św. Jerzego, zabijającego smoka.

Jedno z przedstawień ukazuje anioła, nad którym widnieje napis w języku ukraińskim "Hospody Ukrainu spasy" (Boże chroń Ukrainę).

Poniżej kopuły, w pendentywach, znajduje się polichromia, zawierająca portrety czeterech ewangelistów. Święty Mateusz został przedstawiony jako abp Andrzej Szeptycki, metropolita lwowski obrządku greckokatolickiego. Święty Marek ukazuje bp Jozafata Kocyłowskiego, ordynariusza przemyskiego obrządku greckokatolickiego.
Święty Łukasz, patron artystów, otrzymał twarz Grzegorza Kuźniewicza, autora polichromii w cieszanowskiej cerkwi. Postać świętego Jana jest nieczytelna, odpadł w tym miejscu tynk.

Całość ścian oraz sklepienia pokryte są marmuryzacją i ornamentem geometryczno - roślinnym. W nawach bocznych znajdują się ornamenty przedstawiające godło ukraińskie, tryzub. Drzwi cerkwi zachowały się w dobrym stanie.

opracowano na podstawie " Przewodnik po gminie Cieszanów i rejonie żółkiewskim" Tomasz Róg

 

(1) 2008:05:23, Krzysztof Zdeb

(2) 2008-04-21, Wojciech Pysz

(3) 2005-05-29, Jola Dziubińska

(4) Styczeń 2006, Jola Dziubińska, Dzwonnica bez dzwonów

(5) 2008-08-20, evel, Pozostałości cmentarza

(6) 2008-08-20, evel, Rozeta z datą budowy

(7) 2013-10-20, evel

(8) 2007-08-15, Bartosz Miller

(9) 2007-08-15, Bartosz Miller