Karta katalogowa 10296
Bałucianka, Cerkiew drewn. Zaśnięcia Bogurodzicy - obecnie kościół rz.-kat.
gmina: Rymanów, powiat: krośnieński, województwo: podkarpackie
rodzaj obiektu: cerkiew    istnieje: TAK   rok powstania: XVII w.
współrzędne geogr. 49.53185,21.80203      Zobacz na mapie
Obiekty w pobliżu: km    
 
 

Cerkiew uznawana jest za jedną z najstarszych na Łemkowszczyźnie, prawdopodobna data jej powstania szacowana jest na wiek XVII. Data budowy nie została dokładnie ustalona, podawany często rok 1820 jest prawdopodobnie datą gruntownego remontu. Najstarszą datą, jaką można odnaleźć w świątyni jest rok 1750 w tekście rytym na nadprożu. Informacja o cerkwi występuje w dokumentach z wizytacji dziekana jasliskiego z 1761 r. Do 1784 roku Bałucianka była filią parafii w Wołtuszowej, później parafii w Desznie. Bałucianka była w XVIII wieku w dużej mierze zamieszkiwana przez Polaków a cerkiew była zgodnie wykorzystywana przez grekokatolików i rzymskich katolików, należących do parafii w Klimkówce. W XIX wieku przeprowadzono dwa gruntowne remonty: w 1820 i 1899r. W czasie tego ostatniego usunięto izbicę z wieży a dachy z gontowych zmieniono na blaszane.

Cerkiew orientowana, drewniana, trójdzielna, na podmurowaniu kamiennym, osłoniętym gontowym fartuchem. Nawa i prezbiterium konstrukcji zrębowej, wieża konstrukcji słupowej o lekko pochyłych ścianach, obejmująca babiniec. Z zewnątrz oszalowana deskowaniem pionowym, wieża w górnej części pobita gontem. Prezbiterium kwadratowe, zamienione w 1946 na zakrystię. Nawa również na rzucie kwadratu, szersza i wyższa. Od zachodu prostokątny babiniec, przed babińcem krótki, szeroki przedsionek. Wokół prezbiterium i nawy profilowany gzyms podokapowy. Dachy pobite gontem. Nad prezbiterium i nawą namiotowe, łamane, z jednym załamaniem. Poniżej załamania czteropołaciowe, powyżej ośmiopołaciowe. Nad wieżą dach namiotowy. W zwieńczeniach wszystkich członów ośmioboczne wieżyczki z baniastymi hełmami i kutymi krzyżami. Wewnątrz, w nawie i prezbiterium pozorne kopuły ośmiopolowe na pendentywach, w babińcu strop belkowany. W nawie na granicy między ścianami a kopułą profilowany gzyms z rzeźbionym ornamentem w kształcie skręconego sznura. Pierwotnie gzyms obiegał całą nawę, później usunięto jeden z boków i zrobiono z niego drabinę do wychodzenia na wieżę. Okna małe, prostokątne, w nawie bliźniacze. Drzwi do babińca klepkowe ze śladami polichromii i starym zamkiem z poł. XIX w.

Do 2008 r. w cerkwi znajdował się ikonostas zestawiony jest z dwóch różnych: barokowego z 2. poł. XVII w. (Deesis) i późnobarokowego z 1. poł. XVIII w. Po kradzieży dwóch cennych ikon został rozebrany. Cerkiew położona jest na wzniesieniu, wraz z cmentarzem otoczona starym murem z łamanego kamienia. Od 1946 r. używana jako kościół rz.-kat. pw. Wniebowzięcia NMP, filia parafii w Króliku Polskim. Od 2002 r, po wybudowaniu nowego kościoła nieużytkowana.

 

(1) 2013-09-24, Henryk Bielamowicz

(2) 2013-07, Bartosz Zabołotny

(3) 2013-10-27, Bartosz Miller

(4) 2006-06-10, Bartosz Miller

(5) 2006-06-10, Bartosz Miller, Dzwonnica

(6) 1982-07-01, Wojciech Pysz, Stan z roku 1982