Karta katalogowa 10612
Dobra Szlachecka, Cerkiew drewn. - filia MBL w Sanoku
gmina: Sanok, powiat: sanocki, województwo: podkarpackie
rodzaj obiektu: cerkiew    istnieje: TAK   rok powstania: XVII
współrzędne geogr. 49.64518,22.30000      Zobacz na mapie
Obiekty w pobliżu: km    
 
 

Wieża-dzwonnica bramna usytuowana jest na osi cerkwi pw św. Mikołaja. Pochodzi z XVII w., przebudowana w XVIII. Może być pozostałością (lub zawierać elementy) rozebranej w 1879 r. tutejszej cerkwi z 1433 r.[51 str. 105].

Składa się z trzech kondygnacji. Pierwsza jest murowana z kamienia, na rzucie kwadratu, otynkowana i pobielona, sklepiona kolebkowo. Wyższe kondygnacje są drewniane. Druga ma konstrukcję zrębową ze stropem belkowym i z nadwieszonym gankiem, opartym na czterech słupach z zastrzałami. Tutaj znajdował się ikonostas w typie archaicznym, po którym zachowała się przegroda ikonostasowa z carskimi i jednymi diakońskimi wrotami. Trzecia kondygnacja ma konstrukcję słupowo-ramową z nadwieszoną izbicą. Na wyższe kondygnacje wchodziło się po stromych, drewnianych schodach, przypominających drabinę.

Budowla nakryta jest dachem gontowym namiotowym. Kondygnację górną od środkowej oddziela dach pulpitowy daszek pulpitowy z facjatką od frontu. Do czasu synodu zamojskiego w 1720 r. przy jednym ikonostasie można było sprawować tylko jedną eucharystię dziennie. Przez fakt istnienia ikonostasu wieża była odrębną cerkwią, co pozwalało odprawić w Dobrej dodatkową mszę św. w tym samym dniu.

W niektórych cerkwiach (np. w Cerkiew św. Paraskewy w Radrużu lub cerkiew św. Jura w Drohobyczu) budowano tym celu nad babińcem dodatkowe pomieszczenie z ikonostasem. Po synodzie zamojskim można było odprawiać kolejne msze również przy ołtarzach bocznych, pozbawionych ikonostasu. Nie jest znane wezwanie, pod którym wieża była wykorzystywana jako cerkiew. Jest to obiekt unikalny w skali kraju. Obecnie pełni rolę dzwonnicy, z dwoma dzwonami: z 1627 r. i 1924 r.

 

(1) 2007:09:01, Wojciech Pysz, Dobra Szlachecka

(2) 2007:09:01, Wojciech Pysz, Dobra Szlachecka

(3) 2009-05-04, Krzysztof Zdeb, Dobra Szlachecka