Karta katalogowa 10668
Wołowiec, Cerkiew drewn. Opieki Bogurodzicy - czynna prawosławna
gmina: Sękowa, powiat: gorlicki, województwo: małopolskie
rodzaj obiektu: cerkiew    istnieje: TAK   rok powstania: XVIII
współrzędne geogr. 49.51675,21.35776      Zobacz na mapie
Obiekty w pobliżu: km    
 
 

Cerkiew jest położona krańcu wsi, na wyniosłym wzgórzu. Wzniesiona w XVIII w., remontowana kilkakrotnie w XIX i na początku XX w. W 1927 r. większość mieszkańców Wołowca przeszła na prawosławie. Zbudowano wtedy prowizoryczną kaplicę, a w 1938 r. rozpoczęto budowę nowej cerkwi. Po 1947 r. stara cerkiew w szybkim tempie niszczała, przebywający w okolicy bacowie trzymali w niej bydło i owce. W latach 60. XX w. powracający z wysiedlenia prawosławni Łemkowie przejęli i wyremontowali zdewastowaną budowlę. W 1962 r. odbył się remont nawy, babińca i wieży, w 1964 r. rozebrano prezbiterium w a w 1968 postawiono od nowa. Kolejny poważny remont miał miejsce w latach 1990-91. Po raz drugi prezbiterium było stawiane od nowa w końcu lat 90. XX w. po zniszczeniu przez upadające drzewo.

Budowla drewniana, konstrukcji zrębowej, orientowana, trójdzielna. Prezbiterium, nawa i babiniec kwadratowe, wieża słupowo-ramowa, obejmująca babiniec. Wieża izbicowa, o pochyłych ścianach, otoczona jest obszerną zachatą. Prezbiterium i nawa nakryte łamanymi dachami namiotowymi krytymi gontem. Ściany i pobite gontem, na zachata deskowana pionowo. Nad wieżą hełm o podstawie półkuli z pozorna latarnią, smukłą makowica i żelaznym krzyżem. Nad nawą i prezbiterium hełmy o ośmiobocznych podstawach z cebulkami i żelaznymi krzyżami. Każdy z trzech krzyży ma inny kształt. W południowej ścianie nawy trzy prostokątne okna, stykające się ze sobą, w prezbiterium jedno okno kwadratowe; brak okien w ścianie północnej.

Wewnątrz w prezbiterium i nawie kopuły namiotowe, w babińcu strop płaski. Kopuła nawy łamana, wzmocniona ściągiem krzyżowym, ozdobiona zniszczoną polichromią ornamentalno-figuralną. Malowidło nad nawą przedstawia wizję cesarza Konstantyna w 312 r. W babińcu strop płaski, belkowy. Chór muzyczny z rzeźbioną balustradką, otacza wokół babiniec i zachodnią ścianę nawy. Na ścianach babińca resztki polichromii ornamentalnej i architektonicznej. Zachodni portal babińca ma oryginalny, „falbankowy" wykrój. Na desce nadproża wyryta jest trudna do odczytania inskrypcja.
Między prezbiterium a nawą kompletny ikonostas, prawdopodobnie z końca XVIII w., stanowiący depozyt muzeum w Łańcucie. Jest niesymetryczny -po lewej stronie jest więcej ikon, niż po prawej. Jego osobliwością jest też dodatkowy rząd ikon ze scenami z życia Chrystusa, umieszczony pomiędzy rzędem prazdników a rzędem Deesis. W rządzie Deesis umieszczono dodatkowo kilka ikon z przedstawieniami apostołów, pochodzących z innego ikonostasu. W nawie dwa malowane krzyże procesyjne.

Przed cerkwią, przy wyjściu zniszczona kamienna chrzcielnica. Wokół cerkwi drewniane ogrodzenie. Opodal cmentarz a na nim kilka starych łemkowskich nagrobków.

Jest to dawna cerkiew greckokatolicka, obecnie prawosławna, filia parafii w Bartnem. Msze św. co trzy tygodnie, o 11.00 (zimą 11.30). Godzina rozpoczęcia nabożeństwa zależy od warunków atmosferycznych i stanu drogi, którą musi pokonać dojeżdżający ksiądz.

Wg klasyfikacji R. Brykowskiego - cerkiew łemkowska, typ północno-zachodni, wariant starszy.

 

(1) 2022-10-17, Wojciech Pysz

(2) 2007-09-26, Wojciech Pysz

(3) 2008-09-28, Henryk Bielamowicz

(4) 2013-08-29, Wojciech Pysz, Ikonostas

(5) 2013-08-29, Wojciech Pysz, Fragment ikonostasu

(6) 2013-08-29, Wojciech Pysz, Portal wejściowy

(7) 2013-08-29, Wojciech Pysz, Ściąg krzyżowy kopuły

(8) 2013-08-29, Wojciech Pysz, Polichromia w nawie

(9) 2013-08-29, Wojciech Pysz, Ikona Pokrow

(10) 2013-08-29, Wojciech Pysz, Ikona Pokrow

(11) 2006-04-23, Henryk Bielamowicz