Karta katalogowa 10672
Bartne, Cerkiew drewn. św. Kosmy i Damiana - cerkiew prawosławna
gmina: Sękowa, powiat: gorlicki, województwo: małopolskie
rodzaj obiektu: cerkiew    istnieje: TAK   rok powstania: 1928
współrzędne geogr. 49.56231,21.33632      Zobacz na mapie
Obiekty w pobliżu: km    
 
 

Cerkiew zbudowano po przejściu części mieszkańców wsi na prawosławie. Po wysiedleniu mieszkańców w 1947 r. popadła w ruinę, wykorzystywano ją jako oborę dla owiec i bydła. Parafię prawosławną restytuowano w 1958 r. a w latach 1968-69 przeprowadzony był gruntowny remont.

Jest to budowla drewniana, konstrukcji zrębowej, orientowana, bez wyraźnego stylu. Trójdzielna: prezbiterium zamknięte trójkątnie z zakrystią od północy, szersza nawa i babiniec, na kamienno-ceglanej podmurówce. Ściany oszalowane poziomo deskami pomalowanymi w kolorze żółto-brązowym. Okna w nawie, babińcu i prezbiterium prostokątne. Dachy kryte blachą, nad nawą dwuspadowy, nad prezbiterium trójpołaciowy. Dachy wieńczą hełmy na ośmiobocznych tamburach, najwyższy nad nawą..

Wnętrze nakryte jest stropami płaskimi. Pierwszy ikonostas został przywieziony w latach 30. XX w. z rozebranej cerkwi na Chełmszczyźnie. Został on wywieziony na ziemie zachodnie w trakcie wysiedleń w 1947, pozostały z niego tylko carskie wrota. Obecny ikonostas skomponowany jest ze współczesnych ikon. Dodatkowo na parapecie chóru muzycznego znajduje się 12 owalnych ikon przedstawiających proroków, zachowanych z nieistniejącej świątyni z pobliskiej Świerzowej Ruskiej, rozebranej po 1947. W cerkwi znajduje się - druga już - kopia ikony Matki Bożej Poczajowskiej (pierwszą zabrali ze sobą mieszkańcy Bartnego wysiedlani na ziemie odzyskane w 1947 i umieścili w cerkwi prawosławnej w miejscowości Zimna Woda). W babińcu umieszczono ikonę św. Michała Archanioła. Żyrandol-pająk pochodzi z miejscowej świątyni greckokatolickiej.

Teren przycerkiewny ogrodzono siatką. Wokół cerkwi rosły drzewa, które wycięto w 1995. W pobliżu świątyni stoi kamienny krzyż z napisem (nawiązującym do schizmy tylawskiej): „Na cześć i chwałę Pana Boga wykonali członkowie prawosławnej cerkwi w Bartnem nawróciwszy się z Unii – 17 marca 1928 roku”.

W pobliżu cerkwi znajduje się wolnostojąca dzwonnica z 2017 r. z czterema dzwonami.

Należy do dekanatu Gorlice diecezji przemysko-gorlickiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Świątynia znajduje się na małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej. Została wpisana do rejestru zabytków 3 marca 2006 pod nr A-44[3].

 

(1) 2013-05-21, Jurek Adamski

(2) 2006-05-25, Michal Pysz

(3) 2009-09-19, Wojciech Pysz, Remont w 2009

(4) 2007-09-26, Wojciech Pysz, Ikonostas

(5) 2016-07-20, kulczyk