Karta katalogowa 10711
Piorunka, Cerkiew drewn. św. Kosmy i Damiana - obecnie kościół rz.-kat.
gmina: Krynica, powiat: nowosądecki, województwo: małopolskie
rodzaj obiektu: cerkiew    istnieje: TAK   rok powstania: 1798
współrzędne geogr. 49.49199,20.99583      Zobacz na mapie
Obiekty w pobliżu: km    
 
 

Cerkiew zbudowana w 1789 r. na miejscu poprzedniej. Kilkakrotnie remontowana, m.in. w 1909 r. kiedy powiększono okna.

Orientowana, drewniana, konstrukcji zrębowej. Trójdzielna: prezbiterium, szersza nawa i babiniec na planach kwadratów, przy prezbiterium od pn. zakrystia. Ściany w całości obite gontem. Wieża konstrukcji słupowo-ramowej o szerokiej podstawie (łącznie z zachatą ma szerokość równą nawie) i mocno pochyłych ścianach, z lekko nadwieszoną izbicą. Słupy wieży obejmują babiniec. Wokół wieży zachata. Na osi cerkwi mała drewniana dzwonnica. Nad wszystkimi częściami dachy namiotowe kryte blachą; nad wieżą bez załamań, nad prezbiterium i nawą z jednym załamaniem (od załamania w górę ośmiopołaciowe). Nad wszystkimi częściami jednolite hełmy ośmioboczne z dwoma baniami każdy, zwieńczone żelaznymi krzyżami. Nad zakrystią dach pulpitowy. Pomimo późnego czasu powstania (koniec XVIII w.), ma kwadratowy rzut prezbiteriom i nawy - naśladuje dość wiernie starszy wariant typu północno-zachodniego cerkwi łemkowskiej.

Wewnątrz stropy z fasetą. Polichromia figuralna i ornamentalna z 1930 r. Kompletny ikonostas pochodzi z przełomu XVII i XVIII w. Kilka ikon w rzędzie prazdników jest nowszych, gdyż oryginalne skradziono. Na cokole, poniżej ikony chramowej św. Kosmy i Damiana namalowany jest ludowy portret łemkowskiego pasterza, pilnującego owiec na tle panoramy górskiej. Jest to rzadki przypadek tematyki świeckiej umieszczonej na ikonostasie.

Na terenie przycerkiewnym, otoczonym kamiennym murkiem, znajduje się cmentarz, używany współcześnie, ze starymi, łemkowskimi nagrobkami. Obecnie budynek służy jako kościół pw. M.B. Różańcowej, filialny parafii w Czyrnej. Msze św. w soboty o 17, w niedziele o 9:30.

Wg klasyfikacji R. Brykowskiego jest to cerkiew łemkowska, typ północno-zachodni, wariant młodszy

 

(1) 2007-08-15, Wojciech Pysz

(2) 2014-10-14, Henryk Bielamowicz

(3) Zygmunt Malinowski