Karta katalogowa 10717
Tylicz, Cerkiew drewn. św. Kosmy i Damiana - obecnie kościół cmentarny
gmina: Krynica, powiat: nowosądecki, województwo: małopolskie
rodzaj obiektu: cerkiew    istnieje: TAK   rok powstania: 1743
współrzędne geogr. 49.39537,21.02811      Zobacz na mapie
Obiekty w pobliżu: km    
 
 

Dawna cerkiew greckokatolicka, obecnie kościół cmentarny. Została zbudowana w 1743 r., a W 1780 r. przebudowana - w tym czasie prawdopodobnie powstały kaplice i obecna nawa. Po 1947 r. przejęta przez miejscową parafię rzymskokatolicką.

Jest to cerkiew łemkowska typu północno-zachodniego, przebudowana. Nie jest orientowana, wielobocznie zamknięte prezbiterium jest zwrócone ku północy. Nawa i babiniec tej samej szerokości. Nad całością góruje potężna wieża o szerokiej podstawie, obejmująca zachodnią część babińca i przedsionek. Przy nawie dwa nieduże, symetryczne pomieszczenia o charakterze kryłosów, powstałe prawdopodobnie jako boczne kaplice. Ściany szalowane poziomymi deskami, dachy kalenicowe, kryte blachą, jedynie nad częścią nawową dach namio-towy. Makowice wieńczące prezbiterium i nawę niewielkie, na wieży pokaźny, baniasty hełm.

Wnętrze obszerne; w prezbiterium i w nawie kopuły namiotowe, w babińcu strop płaski z fasetą, w przedsionku strop płaski. Kopuła nawy wzmocniona ściągiem krzyżowym (jedno z ramion odcięto). Na ścianach polichromia ornamentalna i figuralna z 1938 r., nawiązująca do jubileuszu 950-lecia chrztu Rusi. Między prezbiterium a nawą ikonostas z XVIII w., zdekompletowany, później częściowo uzupełniony. Jest nietypowy, ikony namiestne mają różną wielkość: ikona św. Mikołaja i chramowa ikona śś. Kośmy i Damiana są znacznie większe od ikon Matki Bożej z Dzieciątkiem i Chrystusa Nauczającego. Ikony z rzędu prazdników zostały skradzione w latach 80. XX w. i dopiero w 2001 r. zastąpiono je kopiami. Jest ich tylko osiem zamiast tradycyjnych dwunastu. Powyżej rzędu Deesis brak ikon proroków, nie wiadomo jednak, kiedy zostały usunięte. Ikony Matki Bożej z Dzieciątkiem i Pieta w kolumienkowych oprawach, umieszczone powyżej skrajnych ikon namiestnych, prawdopodobnie zostały dołączone do ikonostasu w późniejszym okresie. Pośrodku prezbiterium późnobarokowy ołtarz główny z XVIII w. z ikoną Matki Bożej z Dzieciątkiem odzianą w metalową sukienkę. W nawie znajdują się dwa zdekompletowane ołtarze boczne. Najciekawszym elementem wyposażenia cerkwi jest barokowy ambono-konfesjonał z XVIII w. Tę oryginalną konstrukcję tworzy konfesjonał, na którego szczycie osadzono ambonę ozdobioną malowanymi przedstawieniami ewangelistów i hierarchów. Na zaplecku ambony malowidło Chrystusa Dobrego Pasterza.

Na podstawie [11] Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda: Cerkwie drewniane Karpat Polska i Słowacja

 

(1) 2007-08-15, Wojciech Pysz, Cerkiew w Tyliczu

(2) 1974-09, Wojciech Pysz, Cerkiew w Tyliczu

(3) www.beskidsadecki.eu, Tylicz, ikonostas