Karta katalogowa 10723
Florynka, Cerkiew murow. św. Michała Archanioła - obecnie kościół rz.-kat.
gmina: Grybów, powiat: nowosądecki, województwo: małopolskie
rodzaj obiektu: cerkiew    istnieje: TAK   rok powstania: 1875
współrzędne geogr. 49.55690,20.98609      Zobacz na mapie
Obiekty w pobliżu: km    
 
 

Najstarsza wzmianka o parafii we Florynce pochodzi z 1623 r., kiedy to biskup krakowski Marcin Szyszkowski uposażył w niej parafię. Pierwsza pisana wzmianka o cerkwi to notatka sporządzona przez Józefa Łepkowskiego, w której wspomina, iż we Florynce „mała cerkiewka drewniana stanęła nad brzegiem Białki w 1625 roku” (Dodatek tygodniowy do Gazety Lwowskiej 6.10.1855, 4). W pracy [67] ks. Roman Dubec sugeruje, że wcześniej istniała we Florynce cerkiew prawosławna i lokalizuje ją na starym cmentarzu nieopodal rzeki Mostyszy.

Pierwotna cerkiew była zlokalizowana na cyplu powyżej ujścia potoku Mostyszy do rzeki Białej (niecałe 0,5 km na pn.-wsch. od obecnej świątyni). Miejsce, na którym stała, miało walory obronne oraz było bezpieczne w przypadku wylania rzeki ale było niewygodne komunikacyjnie, gdyż wieś leżała po drugiej, zachodniej stronie potoku Mostysza. Była to cerkiew drewniana, założona na planie podłużnym, orientowanym. Sanktuarium i nawa nakryte były dachami namiotowymi. Nad prytworem znajdowała się dzwonnica. Cerkiew nie miała zakrystii. Była to niewielka świątynia, dlatego też wraz z rozwojem parafii, w 1870 r. postanowiono rozpocząć budowę nowej, murowanej  cerkwi. Wybrano też nową, dogodniejszą, lokalizację – obok zespołu plebańskiego. Wytyczony plac cerkiewny w części wschodniej znajdował się w ogrodach plebańskich. Przy budowie nowej cerkwi pracowali także murarze włoscy, zatrudnieni przy budowie obiektów linii kolejowej Tarnów – Nowy Sącz – Muszyna – Koszyce. Budowa rozpoczęła się za czasów proboszczów Atanazego Czerniańskiego i Justyna Konstantynowicza a zakończyła się w 1875 r. za proboszcza Michała Rydzaja, wymienionego na nagrobku obok cerkwi jako budowniczy.

Jest to budowla bezstylowa, z nikłymi cechami budownictwa cerkiewnego i klasycyzmu. Murowana z kamienia, otynkowana, kryta blachą. Jednonawowa o wydłużonej nawie i nieznacznie poszerzonej w części środkowej. Prezbiterium prostokątne, węższe z wydzieloną wewnątrz zakrystią. Przy nawie od frontu kwadratowa wieża, częściowo wtopiona w korpus, nakryta baniastym hełmem. Dachy wielopołaciowe z analogicznymi wieżyczkami nad nawą i prezbiterium. Wnętrze nakryte stropem płaskim. Wyposażenie świątyni (m.in. ikonostas i ołtarze) zakupiono ok. 1880 r. W tym czasie wykonano również dekorację malarską obiektu, programowo nawiązującą do Chrztu Rusi.

Wewnątrz ikonostas późnoklasycystyczny z około 1875 r. z ikonami z tego czasu oraz nowszym obrazem Serca Pana Jezusa, malowanym około 1950 r. Dwa ołtarze boczne późnobarokowe z XVIII w., w prawym obraz Ukrzyżowania z XVIII/XIX w. Ambona pseudobarokowa z końca XIX w. Organy przeniesione z cerkwi w Miliku. Na bocznych ścianach polichromia z czasów budowy cerkwi: św. Cyryl i Metody oraz cesarz Konstantyn i św. Helena z odnalezionym Krzyżem Chrystusa. Na płaskim stropie trzy obrazy na deskach z czasu budowy: Koronacja Matki Bożej, Przemienienie Pańskie i Narodzenie Jezusa

Dwa dzwony, jeden z 1789 r., ozdobiony sceną Chrztu Chrystusa w Jordanie oraz wizerunkami Mojżesza, św. Stanisława i NMP, drugi dzwon z 1939 r.

Po wysiedleniu ludności łemkowskiej przejęta przez kościół rz.-kat. 29 grudnia 1951 r. została we Florynce zniesiona parafia greckokatolicka i erygowana rzymskokatolicka.

oprac na podst. art. Damian Nowaka, "Zarys dziejów parafii we Florynce do 1951 r." oraz tablicy informacyjnej w przedsionku cerkwi.

 

(1) 2009-04-04, Henryk Bielamowicz

(2) 2007-08-15, Wojciech Pysz

(3) 2007-08-15, Wojciech Pysz, Wnętrze światyni

(4) 2007-08-15, Wojciech Pysz, Ikonostas

(5) Muzeum Hist. w Sanoku, M.B. Hodigitria z Florynki

(6) 2007-08-15, Wojciech Pysz, Informacja w przedsionku

(7) Arcanum Maps, Lokalizacja starej cerkwi