Karta katalogowa 274, zespół 274
Lubycza Kniazie, Cerkiew murow. św. Paraskewii - w ruinie
gmina: Lubycza Królewska, powiat: tomaszowski, województwo: lubelskie
rodzaj obiektu: cerkiew    istnieje: TAK   rok powstania: 1785
współrzędne geogr. 50.33656,23.49573      Zobacz na mapie
Obiekty w pobliżu: km    
 
 

Wnętrze cerkwi kryje resztki polichromii. Charakterystyczne imitacje okien (ślepe okna w niszach kopuły).

Cerkiew powstała w latach 1798–1806 z fundacji kniaziów lubyckich, potomków Wołochów Jakuba i Miczki, którzy w XV w. otrzymali od księcia Siemowita IV w tej wsi uprzywilejowane, dziedziczne kniaziostwo. Świątynia została wzniesiona na miejscu dawniejszej drewnianej, która stała na cmentarzu kniaziów. Dokument z 4 kwietnia 1798 głosił, iż uprzywilejowani Kniazie chcąc ku wiecznej Chwale Boga wymurować u siebie w Kniaztwie Lubickim Cerkiew na 1000 blizko Ludzi, obligują Pana Szymona Tarnawskiego architektę, żeby się tego Dzieła podjął. Architekt przedstawił ostatecznie projekt okrągłej cerkwi na planie krzyża o kubaturze 700 łokci 2 i wysokości 45,5 łokcia. Uroczyste poświęcenie odbyło się 14 października 1806.

Nad drzwiami skarbca znajdowała się tablica z nazwiskami kniaziów - fundatorów: Bech, Deba, Feday, Jaceyko, Kiszczak, Kołodkiewicz, Kondratowicz, Kułajec, Łucieyko, Michałeyko, Onyszkiewicz, Putko, Pawliszcze, Putkiewicz, Rutko, Sapieha, Sawoyka, Właszinowski i Żarowski.

Cerkiew zdobiły polichromie autorstwa: Kunickiego, Skopowskiego wykonane w 1822 oraz artystów szkoły krakowskiej Monastyrskiego i Kopystańskiego namalowane w latach 60. XIX w. Resztki polichromii są jeszcze widoczne. We wnętrzu znajdował się ikonostas z XVIII w. z obrazem Jezusa Chrystusa namalowanym we włoskim stylu oraz ołtarze fundowane głównie przez Putkiewiczów, Putków, Łopuchów, Rałów. Od 1916 w cerkwi znajdowały się relikwie św. Paraskewy przywiezione z Rzymu przez Kazimierza Lubeckiego z matką Pauliną.

Była to cerkiew parafialna z filią w Lubyczy Kameralnej.

Cerkiew została uszkodzona w wyniku ostrzału artyleryjskiego czasie II wojny światowej w 1941 i spalona w 1944. Nieużywana, od tamtej pory ulegała dewastacji – zawaliła się kopuła i stropy. Obecnie świątynia jest w stanie ruiny.

Obok cerkwi znajduje się murowana dzwonnica parawanowa.

Na podstawie Wikipedii

 

(1) 2011-12-11, Wojciech Pysz

(2) 2011-12-11, Wojciech Pysz

(3) 2006-09-10, Wojciech Pysz

(4) 2009-04-05, Fox

(5) 2009-04-05, evel

(6) 2006-09-10, Wojciech Pysz, Polichromia

(7) 2018-01-27, autor nieznany, Ikona z cerkwi

(8) 2021-01-02, kulczyk