Karta katalogowa 3450
Matcze, Cerkiew Opieki Bogurodzicy
gmina: Horodło, powiat: hrubieszowski, województwo: lubelskie
rodzaj obiektu: cerkiew    istnieje: NIE   rok powstania: 1911
 
 
Matcze położone malowniczo nad samym Bugiem, należące do parafii Horodło jest bardzo starą miejscowością, w dokumentach po raz pierwszy pojawia w 1432 roku. Do końca II wojny w zdecydowanej większości mieszkańcami tej wioski byli Rusini. W Księdze Parafii Horodło pt. „Liber Inventariorum” z 1773 r. Napisano: „Matcze villa tota Ruthena“ – „Matcze miejscowość całkowicie Rusińska”. Wzmianka o pierwszej cerkwi prawosławnej pochodzi z roku 1476. Następne zapiski znajdujemy w rejestrach podatkowych z lat 1535 – 1564, jest tam informacja o „ruskiej cerkwi”, która po przystąpieniu prawosławnej Diecezji Chełmskiej w 1596 roku do Unii- jedności z Kościołem katolickim zapewne służyć będzie Unitom.

W 1700 roku dla Kościoła unickiego ( greckokatolickiego) zbudowano nad samym Bugiem nową drewnianą cerkiew przypominającą w stylu świątynie rzymskokatolickie z niskim prezbiterium, wyższą nawą z niewielką wieżyczką, oraz babińcem, nad którym znajdowała się dzwonnica. W 1875 roku władze rosyjskie likwidują Kościół unicki, wiernych i ich cerkwie przekazują Kościołowi prawosławnemu. Świątynia ta przetrwała aż do 1940 roku. Trudno dziś precyzyjnie ustalić co się naprawdę z nią stało. Ukraiński historyk Wasyl Słobodian pisze, że została ona rozebrana i przeniesiona do miejscowości Mołodiatycze. Relacje mieszkańców Matcza dotyczące tej sprawy nie są ze sobą zgodne.

W 1907 roku z polecenia synodu Cerkwi prawosławnej postanowiono opracować projekt nowej cerkwi. Dzieło to zlecono rosyjskiemu architektowi A. Purginowi, który zaprojektował okazały budynek nowej świątyni w stylu staro-rosyjskim, obcym dla tych terenów. Nową cerkiew pod wezwaniem Opieki Bogurodzicy ( Pokrowy Preswiatoj Bohorodicy) zbudowano w 1911 r. w samym centrum wioski, Była to okazała budowla z dwoma wieżami zwieńczonymi cebulastymi kopułkami. Wyższa wieża znajdowała się nad babińcem, nieco niższa nad nawą główną. W Kijowie wykonano piękny ikonostas. Nowe prawosławne świątynie miały świadczyć wobec całego świata, że te ziemie są nieodłączną częścią wielkiej Rosji.

Parafia prawosławna przetrwała do 1947 roku, przestała istnieć z powodu wysiedlenia Ukraińców, których miejsce zajęli Polacy wysiedleni z za Bugu. Matczańska cerkiew po wojnie stała się własnością Kościoła polsko-katolickiego (narodowego). Próbowano tam utworzyć parafie dla tego wyznania, ostatecznie nic z tego nie wyszło a cerkiew w 1956 r. została rozebrana. Część wyposażenia znajduje się dziś w kościele Parafii polsko-katolickiej w Horodle.

(ze strony http://www.horodlo.zamojskolubaczowska.pl/kaplicamatcze.html )
 

(1) Jolka - z internetu, Matcze, cerkiew

(2) Jolka - z internetu, Matcze, cerkiew

(3) Jolka - z internetu, Matcze, wnętrze cerkwi