Karta katalogowa 10124
Jawornik Ruski, Cerkiew drewn. św. Dymitr - stan dobry, niewykorzystana
gmina: Bircza, powiat: przemyski, województwo: podkarpackie
rodzaj obiektu: cerkiew    istnieje: TAK   rok powstania: 1882
współrzędne geogr. 49.73168,22.31460      Zobacz na mapie
Obiekty w pobliżu: km    
 
 
Cerkiew zbudowana w 1882 w miejsce starszej cerkwi pod tym samym wezwaniem, istniejącej co najmniej do 1830. Budowla orientowana, drewniana, konstrukcji zrębowej. Trójdzielna: wydłużone prezbiterium zamknięte trójbocznie, szersza kwadratowa nawa i prostokątny babiniec z przedsionkiem. Przy prezbiterium od północy zakrystia. Wszystkie ściany szalowane pionowym deskowaniem. Nad każdą z części osobne dachy kalenicowe, kryte blachą, zwieńczone baniastymi hełmami z żelaznymi krzyżami. W cerkwi znajduje się polichromia o motywach figuralnych i geometrycznych, oraz niemal kompletny ikonostas (brakuje wrót carskich) z końca XIX wieku o wystroju klasycystycznym. Obok cerkwi znajduje się murowana trójkondygnacyjna dzwonnica parawanowa, służąca jako brama. Na przycerkiewnym cmentarzu kilka starych, kamiennych nagrobków, w tym fundatora i dobroczyńcy cerkwi - księdza Teodora Bekiusza, zmarłego w 1837. Proboszczem tej parafii był ojciec Mychajła Werbyckiego - twórcy melodii ukraińskiego hymnu państwowego, a sam Michał został w niej ochrzczony. Po II wojnie światowej cerkiew była użytkowana przez parafię rzymskokatolicką w Borownicy jako kościół filialny, do czasu zbudowania nowego, murowanego kościoła około 2000, obecnie stoi nieużytkowana. Władze Cerkwi Greckokatolickiej rozpoczęły w 2008 starania o zwrot budynku. W sąsiedztwie cerkwi, na zachód od niej znajduje się przedwojenny drewniany budynek czytelni "Proświty". stojący . O jego zwrot czyni starania w Urzędzie Gminy w Birczy Związek Ukraińców w Polsce. Planowane jest urządzenie tam muzeum poświęcone Mychajłowi Werbyckiemu.
 

(1) 2009-07-30, Wojciech Pysz, Jawornik Ruski

(2) 2007:09:01, Wojciech Pysz, Jawornik Ruski

(3) 2007:09:01, Wojciech Pysz, Jawornik Ruski