Karta katalogowa 267
Hrebenne, Cerkiew drewn. św. Mikołaja - rz-kat + gr.-kat.
gmina: Lubycza Królewska, powiat: tomaszowski, województwo: lubelskie
rodzaj obiektu: cerkiew    istnieje: TAK   rok powstania: 1697
współrzędne geogr. 50.28122,23.58302      Zobacz na mapie
Obiekty w pobliżu: km    
 
 
Cerkiew położona jest na wysokim wzgórzu wśród pomnikowych lip. Jest to budowla trójdzielna i wszystkie trzy części są trójkondygnacyjne i zbudowane na planie kwadratów. Cerkiew ma konstrukcję zrębową. Kopuły są ośmioboczne z latarniami. Poszczególne kondygnacje są kryte szerokimi okapami. Wewnątrz niekompletny ikonostas z XVII-XVIII wieku. Drewniana dzwonnica obok pochodzi z XVII wieku.

W latach 2010-2012 cerkiew i dzwonnicę wyremontowano, otrzymały nowe pokrycie gontem.

Pierwsza pisana informacja o istnieniu wsi Hrebenne pochodzi z 1449 r. Wiadomo, że w 1564 r. w miejscowej cerkwi służyło dwóch kapłanów. Istniejącą obecnie cerkiew św. Mikołaja zbudowano w 1697 r. W latach 1882-1886 cerkiew rozbudowano z inicjatywy miejscowego proboszcza ks. Włodzimierza Kosonockiego. W 1905 r. do zakrystii dobudowano osobne pomieszczenie na szaty liturgiczne. W 1911 r. obok cerkwi zbudowano drewnianą plebanię i budynek gospodarczy, które po wojnie uległy zniszczeniu. Przed II wojną działał we wsi Dom Zgromadzenia Sióstr Służebnic NPM, w którym stale przebywały cztery siostry. W wyniku akcji wysiedleńczych ludności ukraińskiej w latach 1945-1947, parafia w Hrebennem przestała istnieć, a cerkiew popadła w ruinę. W 1956 r. dzięki ofiarności miejscowych wiernych, którzy będąc robotnikami kolejowymi nie zostali wysiedleni oraz wsparciu finansowym byłych mieszkańców wsi cerkiew i dzwonnicę pokryto nowymi gontami. W latach 1976-1977 dachy pokryto blachą. Obecnie Dzwonnica pochodzi prawdopodobnie z tego samego okresu co cerkiew. Do 1941 r. znajdowały się na niej 3 dzwony, które zostały zarekwirowane przez Niemców. W lach 60-tych XX w. zakupiono dla cerkwi dzwon „Św. Mikoła", zaś z okazji 1000-lecia Chrztu Rusi-Ukrainy w 1988 r. zakupiono drugi dzwon „Św. Włodzimierz Wielki". W cerkwi zachował się zdekompletowany ikonostas z XVII-XVIII w.

Na miejscowym cmentarzu znajdują się pochówki sześciu duszpasterzy greckokatolickich parafii w Hrebennem z lat 1853-1847, są to: ks. Antoni Wołoszczakiewicz (1852-1853), ks. Stefan Wołoszczakiewicz (1828-1854), ks. Teodor Kosonocki (1854-1886), ks. Emilian Własewicz (1887-1894), ks. Bogdan-Nil Łomnicki (1895-1915), ks. Szczęsny Rastawiecki (1923-1947). Na cmentarzu pochowany został także znany ukraiński poeta Ołeksander Kozłowski (1876-1898).

W 1938 r. parafia w Hrebennem liczyła 2302 wiernych. Ostatnim proboszczem przed wysiedleniem w 1947 r. był ks. Roman Bacza. Po 1947 r. cerkiew została zamieniona na kościół rzymskokatolicki i włączona do parafii w Lubyczy Królewskiej, a od 1960 r. do parafii w Siedliskach. Nabożeństwa greckokatolickie w Hrebennnem odnowiono na Wielkanoc 1964 r. Pierwszym duszpasterzem był ks. Jan Fedewicz, który przez kilkanaście lat przyjeżdżał na nabożeństwa z Warszawy (do 1978 r.). Od tej pory w cerkwi w Hrebennem nabożeństwa odbywają się w obu obrządkach. Kolejnymi duszpasterzami byli dojeżdżający z Przemyśla: o. Borys I. Bałyk OSBM, ks. Jan Bułat, ks. mitrat Stefan Dziubina, ks. mitrat Teodor Majkowicz, ks. Jan Łajkosz, ks. Damian Synowiec, ks. Stanisław Tarapacki, ks. Bazyli Czerwinczak, ks. Michał Wudkiewicz (1984-1992), ks. Bogdan Stepan, ks. Bazyli Momochod, ks. mitrat Michał Feciuch, ks. Nestor Dziubak (1994-1998), od września 1998 r. ks. Jan Tarapacki.

Wielkie zasługi dla uratowania cerkwi przed zniszczeniem po 1947 r. położył Jan Bożyk, który dołożył wielu starań, by zachować ją dla następnych pokoleń wiernych. W 1988 r. w parafii odbyły się uroczystości z okazji 1000-lecia Chrztu Rusi-Ukrainy.

Źródło: Grekokatolicy.pl
http://www.grekokatolicy.pl/artykuly/Parafie-UKGK-w-Polsce/Archidiecezja-Przemysko-Warszawska/Dekanat-Przemyski/Hrebenne.html
 

(1) 2015-04-23, Henryk Bielamowicz

(2) 2019-02-16, Wojciech Pysz, Ikonostas

(3) 2019-02-16, Wojciech Pysz, Carskie wrota

(4) 2008-10-26, evel

(5) Lipiec 2005, Jola Dziubińska, Zespół cerkiewny

(6) Lipiec 2005, Jola Dziubińska, Dzwonnica

(7) Lipiec 2005, Jola Dziubińska, Brama wejściowa

(8) 2010-02-28, Krzysztof Zdeb

(9) 2010-02-28, Krzysztof Zdeb

(10) 2006-05-03, Leszek Jankiewicz

(11) 2012-04-03, evel,

(12) 2017-04-01, Krzysztof Zdeb, Dzwonnica