Karta katalogowa 10659
Ropica Górna, Cerkiew drewn. św. Michała Archanioła - obecnie kościół rz.-kat.
gmina: Sękowa, powiat: gorlicki, województwo: małopolskie
rodzaj obiektu: cerkiew    istnieje: TAK   rok powstania: 1813
współrzędne geogr. 49.59532,21.23594      Zobacz na mapie
Obiekty w pobliżu: km    
 
 
Szematyzmy z przełomu XIX i XX w. podają dwie daty powstania cerkwi: rok 1813 i rok 1819. Istnieje pogląd, że są to tylko daty przebudowy już istniejącej wcześniej cerkwi, której ślady to resztki kopuł zrębowych, zachowanych ponad obecnymi stropami. Niektóre źródła wspominają o przebudowie kopuł na dachy kalenicowe na przełomie XiX i XX w. Od 1947 roku cerkiew jest użytkowana przez kościół rzymskokatolicki. Gruntowne remonty miały miejsce w roku 1967 i 1985 roku (wtedy to min. wymieniono blachę pokrywającą cerkiew na gonty). Obecnie służy jako kościół filialny parafii w Małastowie pod niezmienionym wezwaniem. Msze św. w niedziele o 8:15. Jest to cerkiew łemkowska typu schyłkowego, orientowana, trójdzielna: prezbiterium zamknięte prostokątnie z dobudowaną od południa zakrystią, szersza, kwadratowa nawa i węższy babiniec. Wieża konstrukcji słupowej o pochyłych ścianach, z izbicą, obejmuje część babińca, pod zachodnią częścią wieży przedsionek, wokół wieży zachata. Całość posadowiona na kamiennej podmurówce. Ściany zewnętrzne pokryte gontem. Dolna część oraz izbica wieży i zakrystia szalowane pionowymi deskami. Nad prezbiterium i nawą dachy dwuspadowe o różnych wysokościach kalenicy z pozornymi latarniami zwieńczonymi makowicami i łacińskimi krzyżami. Nad wieżą dach brogowy z dużym cebulastym hełmem, pseudolatarnią, średnią cebulastą kopułką, makowiczką i krzyżem. Wewnątrz stropy płaskie, ponad stropami w babińcu i prezbiterium zachowały się fragmenty pierwotnych kopuł zrębowych, wymienionych na dach kalenicowy podczas jednego z remontów. Ściany i stropy zdobione barwną polichromią figuralno-ornamentalną z końca XIX w. Na ścianach w prostokątnych obramowaniach postacie świętych. Na stropie nawy Przemienienie na Górze Tabor. Przejście z przedsionka do babińca poprzez portal wycięty w ośli grzbiet. Pomiędzy nawą a prezbiterium znajduje się kompletny rokokowy ikonostas z XVIII w. Datowanie ikonostasu przez większość opracowań na XVIII w. może potwierdzać wcześniejszą, niż pocz. XIX w. metrykę cerkwi (w innym wypadku ikonostas byłby tu przeniesiony z innego obiektu). Ikonostas jest czterorzędowy. Najniżej rząd namiestny z carskimi wrotami i parą wrót diakońskich. Z lewej strony, w miejscu przeznaczonym dla najbardziej czczonego lokalnego świętego (zazwyczaj św. Mikołaj) ikona św. Onufrego, którego jedyne odzienie stanowią długa, siwa broda i włosy. Dalej ikony M.B. z Dzieciątkiem, Chrystusa Nauczającego i patrona cerkwi, św. Michała Archanioła. Powyżej rząd ikon świątecznych z Ostatnia Wieczerzą pośrodku. Trzeci rząd to Deesis: Chrystus Pantokrator w środku i dwunastu apostołów, umieszczonych po obu stronach, po dwóch na jednym podobraziu. Brak jest występujących kanonie w Deesis tuż przy Chrystusie postaci Matki Boskiej i św. Jana Chrzciciela. Najwyższy rząd to prorocy, sześć postaci umieszczonych w owalnych medalionach. Po zastąpieniu kopuł stropami i zmniejszeniu wysokości nawy prorocy zostali przeniesieni na ściany nawy i przez wiele lat tam wisieli. W XXI w. wrócili na swoje miejsce nad apostołami (większość opracowań podaje nadal, że prorocy znajdują się na ścianach nawy). W nawie dwa ołtarze boczne, południowy, barokowy z ikoną św. Mikołaja i północny, rokokowy z obrazem Matki Bożej z Dzieciątkiem - Eleusy. Teren przycerkiewny otoczony ogrodzeniem z bali drewnianych, nakrytym gontowym daszkiem. Wejście przez drewnianą, czworoboczną bramkę, nakrytą gontowym dachem, zwieńczonym kutym, łacińskim krzyżem. Wokół cerkwi wieniec drzew. Po drugiej stronie drogi cmentarz parafialny.
 

(1) 2009-09-20, Wojciech Pysz, Widok od prezbiterium

(2) 2009-09-20, Wojciech Pysz, Wnętrze cerkwi

(3) 2009-09-20, Wojciech Pysz, Ikonostas

(4) 2007:04:29, commons.wikipedia.org, Baczalak, Cerkiew Ropica Górna

(5) 2009-09-20, Wojciech Pysz, Ołtarz boczny M.B. Eleusa