Karta katalogowa 10663
Skwirtne, Cerkiew drewn. św. Kosmy i Damiana - obecnie kościół rz.-kat.
gmina: Uście Gorlickie, powiat: gorlicki, województwo: małopolskie
rodzaj obiektu: cerkiew    istnieje: TAK   rok powstania: 1837
współrzędne geogr. 49.49198,21.19103      Zobacz na mapie
Obiekty w pobliżu: km    
 
 

Data budowy cerkwi widnieje na nadprożu wejścia do zakrystii. Remonty przeprowadzono w 1900 oraz w latach 1964-65 i 1991-92.

Budowla drewniana o konstrukcji zrębowej, orientowana, trójdzielna: prezbiterium z zakrystią od północy, szersza od niego nawa i babiniec. Wieża o konstrukcji słupowo-ramowej o pochyłych ścianach z nadwieszoną izbicą obejmuje słupami babiniec, wokół wieży zachata.

Nad nawą smukły dach namiotowy bez załamań, nad prezbiterium kalenicowy o trzech połaciach, oba zwieńczone alalogicznymi wieżyczkami z pozornymi latarniami, makowicami i żelaznymi krzyżami. Nad zachodnią częścią babińca, między nawą a wieżą dach dwuspadowy. Hełm wieży namiotowo-baniasty z latarnią, makowica i żelaznym krzyżem. Każdy z krzyży o innym kształcie. Wszystkie ściany i dachy pobite gontem.

Wewnątrz stropy płaskie z fasetami, w zakrystii strop belkowy. Wzdłuż ścian babińca i zachodniej części nawy nadwieszony chór muzyczny z rzeźbioną arkadowo balustradą. Ściany zdobi polichromia architektoniczna, ornamentalna i figuralna wykonana około 1900. Architektoniczne malowidła na ścianach imitują marmurowe kolumny. Na stropie nawy Trójca Święta, na stropie babińca Opieka Bogurodzicy. 

We wnętrzu znajduje się wyposażenie pochodzące z XIX i początku XX wieku. W prezbiterium ołtarz główny z połowy XIX wieku. Prezbiterium oddzielone jest od nawy współczesną przegrodą o charakterze ikonostasu. W dolnej części cztery ikony namiestne z początku XX wieku, w tradycyjnym układzie. Ponad nimi, na ścianie,  współczesne obrazy apostołów oraz duży wizerunek Chrystusa i Boga Ojca. Po bokach, na ścianie nawy, wiszą starsze ikony z początku XIX wieku, z dawnego ikonostasu: Matka Boża z Dzieciątkiem i Chrystus Pantokrator. Z dawnego wyposażenia cerkiewnego zachował się dwustronnie malowany krzyż procesyjny z pocz. XIX wieku, obecnie  w przedsionku.

Świątynia otoczona jest drewnianym ogrodzeniem z jedną bramką.

Obecnie użytkowana jako kościół rzymskokatolicki pod tym samym wezwaniem, filia parafii w Ujściu Gorlickim.

Wg klasyfikacji R, Brykowskiego jest cerkwią łemkowską typu północno-zachodniego, wariant młodszy (typowy przykład XIX-wiecznej cerkwi wzniesionej w tym stylu). 

 

(1) 2007-09-25, Wojciech Pysz

(2) 2019-09-14, Henryk Bielamowicz

(3) 2021-05-26, Maciej G. Szling, Widok na ikonostas

(4) 2021-05-26, Maciej G. Szling, Widok na chór

(5) 2021-05-26, Maciej G. Szling, Kopuła nad nawą

(6) 2007-08-20, Ed88, wikipedia.pl