Karta katalogowa 88
Wólka Żmijowska, Cerkiew drewn. Narodzenia NMP - opuszczona
gmina: Wielkie Oczy, powiat: lubaczowski, województwo: podkarpackie
rodzaj obiektu: cerkiew    istnieje: TAK   rok powstania: 1894
współrzędne geogr. 50.04142,23.20287      Zobacz na mapie
Obiekty w pobliżu: km    
 
 

Cerkiew powstała w latach 1894-96 z inicjatywy Kiryła Obuszkiewicza, proboszcza w Żmijowiskach, do której to parafii należała wieś. Budową kierował majster ciesielski Józefa Hrybiński z Wielkich Oczu. W 1898 malarz z Krakowa Stefan Fedorowski wykonał polichromię w sanktuarium oraz przemalował ikonostas zakupiony w Wierzbianach. Cerkiew odnawiano w 1914 i 1927. Dzwonnicę z 1878 rozebrano po II wojnie światowej na opał. Od 1947 po wysiedleniu ludności ukraińskiej, świątynia opuszczona i nieużytkowana. W 1991 roku przeprowadzono remont cerkwi z inicjatywy Pracowni Kultury Tęczy działającej pod auspicjami UNESCO. W 2014 wykonano remont konstrukcji dachu i wymieniono jego pokrycie.

Jest to budowla drewniana konstrukcji zrębowej zwęgłowana na obustronny obłap z krytym czopem, orientowana, posadowiona na otynkowanej podwalinie kamienno-ceglanej. Trójdzielna: wydłużone prezbiterium, zamknięte prostokątnie, nawa szersza, kwadratowa i prostokątny, wydłużony babiniec. W bryle prezbiterium od wschodu zakrystia. Przed babińcem ganek wsparty na dwóch słupach. W nawie po dwa prostokątne okna od południa i od północy, w prezbiterium i babińcu po jednym oknie z każdej strony. Nad nawą dach namiotowy z jednym załamaniem, nad prezbiterium i babińcem kalenicowe. Wszystkie dachy kryte blachą. Nad każdą z części makowiczki, zapewne niegdyś zwieńczone krzyżami. Wokół świątyni szeroki blaszany okapy. Ściany powyżej okapu szalowane pionowym deskowaniem.

Wewnątrz nad nawą namiotowa kopuła zrębowa, nad prezbiterium i babińcem pseudosklepienia kolebkowe. Przy zachodniej ścianie nawy chór śpiewaczy, na zachodniej ścianie nawy zamocowany był dawniej ikonostas. Wyposażenie nie zachowało się. Fragment ikonostasu znajduje się w Muzeum Kresów w Lubaczowie. Z polichromii pozostały m.in. dwa anioły adorujące Oko Opatrzności na sklepieniu prezbiterium.

Cerkiew nie jest użytkowana od 1947 r. Klucze dostępne w najbliższym domostwie.

 

(1) 2016-04-17, Wojciech Pysz

(2) 2016-04-17, Wojciech Pysz

(3) 2007-03-31, Krzysztof Zdeb

(4) 2013-10-20, evel

(5) 2013-07-19, Wojciech Pysz, Polichromia

(6) 2013-07-19, Wojciech Pysz, Ściana ikonostasowa

(7) 2008-04-10, Wojciech Pysz, Ściana ikonostasowa

(8) 2006-05-26, Bartosz Miller, Chór śpiewaczy

(9) 2008-04-10, Wojciech Pysz, Portal babińca

(10) 2013-07-19, Wojciech Pysz, Wólka Żmijowska

(11) Sierpień 2006, Jola Dziubińska, Ganek nad wejściem

(12) Sierpień 2006, Jola Dziubińska

(13) Stefan Fedorowski, Ikonostas

(14) Stefan Fedorowski, Ikona Zwiastowanie