Karta katalogowa 89
Załuże, Cerkiew drewn. Opieki Bogurodzicy - spłonęła 1984
gmina: Lubaczów, powiat: lubaczowski, województwo: podkarpackie
rodzaj obiektu: cerkiew    istnieje: NIE   rok powstania: 1700
 
 

Cerkiew pw. Opieki Bogurodzicy była najstarszą na terenie dzisiejszej gminy Lubaczów. Była filią parafii w Dachnowie.

Była to budowla konstrukcji zrębowej, zawęgłowana na obłap a w przypadku babińca na rybi ogon, z podwaliną posadowioną na kamiennych peckach.
Trójdzielna, złożona z trzech kwadratów: prezbiterium, nawy i babińca. Prezbiterium było z nich najmniejsze i najniższe, babiniec nieco niższy od nawy i dorównywał jej szerokością.
Nawe przekrywał łamany dach namiotowy - kopuła konstrukcji zrębowej. Wewnątrz kopuła wzmocniona była rusztowaniem z dziewięciu ściągów. Nad babińcem znajdowała się spłaszczona, ośmiopołaciowa kopuła przykryta dwuspadowym dachem a nad prezbiterium był strop.
Namiotowe dachy-kopuły nad nawą i prezbiterium wieńczyły czteroboczne wieżyczki: nad prezbiterium przykryta stożkowo, nad nawa namiotowo. Dach babińca wieńczyła niska, sześcioboczna wieżyczka ze strzelistym dachem namiotowym.
Pod okapem dachu prezbiterium znajdowały się profilowane gzymsy. Na zewnątrz okrywało cerkiew zadaszenie wsparte na wysuniętych uskokowo belkach zrębu. Ściany poniżej zadaszenia były odsłonięte, powyżej obite gontem. Nawa była oświetlona dwoma oknami od południa i jednym od północy. 
Dachy i kopuły były pokryte blachą, która zastąpiła pierwotny gont.
Wewnątrz polichromia autorstwa Wołodomyra Manastyrskiego. Ikonostas z XVIII w. ze starszymi ikonami.

Cerkiew spłonęła całkowicie 28 maja 1984 r. Była to wielka strata, gdyż zabytek nie był "ruszony ręką konserwatora" i mógł być cennym obiektem dla historyków sztuki. O.Iwanusiv[49] podaje, że jacyś ludzie przyjechali samochodem, podpalili cerkiew i odjechali

Zachowała się  grupa krzyży na przycerkiewnym cmentarzu z XIXw. i murowana dzwonnica z 1902r.

Bibliografia: [1], [48], [49], [54]

 

(1) 1970, J. Szandomirski, widok od pn.-wsch.

(2) 1965, J. Szandomirski, widok od pd.-wsch.

(3) 1978, autor nieznany, ks. Stanisław Skorodecki

(4) 1965, J. Szandomirski

(5) 1970, J. Szandomirski, węgieł i fundament kamienno-peckowy

(6) 1970, J. Szandomirski, Ściąg krzyżowy w kopule