Karta katalogowa 10350
Berezka (Bereska), Cerkiew murow. Przemienienie Pańskie - ruina
gmina: Solina, powiat: leski, województwo: podkarpackie
rodzaj obiektu: cerkiew    istnieje: TAK   rok powstania: 1868
współrzędne geogr. 49.39367,22.38288      Zobacz na mapie
Obiekty w pobliżu: km    
 
 
Dawna cerkiew parafialna. Pierwotna, drewniana istniała w Brezce przypuszczalnie już w XV w. Rozebrano ją w połowie XIX w. z powodu złego stanu. Na jednej z belek zwieńczenia wyryta była data 1444. Na jej miejscu powstała murowana kaplica. Ostatnia, murowana powstała w 1868 a odnawiana była w 1920. W 1914 r. renowację ikonostasu przeprowadzał Iwan Pawlikowski. Nawa na planie ośmiokąta, nieproporcjonalnie duża w porównaniu z pozostałymi częściami. Przykryta była prawdopodobnie ośmioboczną kopułą. Po 1947 r. opuszczona, nieskuteczna próba przejęcia przez kościół rz.-kat. w 1950 r. W 1953 r. cerkiew miała zostać rozebrana na podstawie decyzji Wojewódzkiej Rady narodowej w Rzeszowie. Rozbiórki miał dokonać PGR z Olszanicy. Do rozbiórki nie doszło, gdyż w maju 1953 r. powstała w Berezce spółdzielnia produkcyjna, która przejęła budynek cerkwi. Wkrótce po tym pracownicy spółdzielni zdarli blachę z dachu. Cerkiew w Berezce jest nietypowym - na terenach podkarpackich - rozwiązaniem architektonicznym, o ośmiobocznym rzucie nawy. Podobnykształt nawy spotkać można w drewnianych cerkwiach w Tyniowicach (starszej o ponad półtora wieku) oraz w Michniowcu (powstała w podobnym okresie). Cerkiew znajduje się w ruinie, zachowane są mury do wysokości gzymsu. Kaplica z XIX w. zbudowana na miejscu starej, drewnianej cerkwi została w 1970 r. powiększona i użytkowana była jako filialny kościół rz.-kat. Rozebrano ja w latach 90. XX w. a na jej miejscu stoi nowy kościół.
 

(1) 2006:07:29, Bartosz Miller, Berezka

(2) 2006:07:29, Bartosz Miller, Berezka

(3) 2006:07:29, Bartosz Miller, Berezka

(4) 2006:07:29, Bartosz Miller, Berezka

(5) 2010-07-13, Wojciech Pysz, Berezka