Karta katalogowa 10652
Nowica, Cerkiew drewn. św. Paraskewii - gr.-kat. i kośc. rz.-kat
gmina: Uście Gorlickie, powiat: gorlicki, województwo: małopolskie
rodzaj obiektu: cerkiew    istnieje: TAK   rok powstania: 1842
współrzędne geogr. 49.55351,21.18081      Zobacz na mapie
Obiekty w pobliżu: km    
 
 

Budowla drewniana, konstrukcji zrębowej, na podmurowaniu z dzikiego kamienia. Trójdzielna: prezbiterium wydłużone, zamknięte trójbocznie, nawa prostokątna i nieco szersza, babiniec pod wieżą. Nieorientowana - prezbiterium skierowane na południe, podobnie jak w pobliskiej kaplicy Zaśnięcia Bogurodzicy. Wieża o konstrukcji słupowo-ramowej, zwężająca się ku górze, z nadwieszoną izbicą obejmuje słupami babiniec i mały przedsionek. Wokół wieży zachata. Dachy kryte blachą, kalenicowe o różnej linii kalenicy. Nad wieżą dach namiotowy zwieńczony hełmem pozorną latarnią, makowicą i żelaznym krzyżem. Analogiczne, nieco mniejsze hełmy w kalenicy nawy i prezbiterium. Z zewnątrz ściany cerkwi pobite gontem.

Wewnątrz stropy płaskie, w kruchcie z fasetą. Podłogi deskowe, białe. W babińcu chór śpiewaczy, obiegający pn., zach. i pd. ścianę, oparty na ostatkach zrębu. Ikonostas z 1804 r., ołtarz główny z XVIII w.  Na ścianie prezbiterium nowa, haftowana Płaszczenica.

W kruchcie, babińcu, nawie i sanktuarium polichromia figuralno-ornamentalna, obejmująca powierzchnie ścian, sklepień, stropów i balustrad. Wykonana została w 1927 r.  przez sanockiego malarza Władysława Lisowskiego we współpracy z  Włodzimierzem Lichickim oraz pozłotnikiem A. Sameckim. Zespół ten dokonał także przemalowania i przezłocenia ikonostasu. W nawie, przy ścianie północnej kiot - ołtarz boczny z 1774 r., w którym ikony Bogurodzicy Hodigitrii, Nawiedzenia Św. Elżbiety, Chrztu Pańskiego i Sabaotha – Pana Zastępów. Do najdawniejszego, zachowanego wyposażenia świątyni należą również: kiot – nastawa proskomidijnika, z 1 poł. XVIII w. (łącznie z centralną ikoną przemalowany w 1927 r.) oraz drewniany,  potrójny  świecznik (do ustawienia za tetrapodem) z malarskimi wizerunkami Prepodobnej Matki Paraskewy i Trójcy Świętej, z poł. XVIII w. W 2014 r., w trakcie prac digitalizacyjnych odnaleziono na poddaszu ikonę patronki cerkwi – Św. Paraskewy, z poł. XVII w., przeznaczoną na tetrapod.

Wokół cerkwi drewniane ogrodzenie, w nim domkowa bramka wejściowa kryta dwuspadowym, gontowym dachem z baniastą wieżyczką. W pobliżu cmentarz i zrębowy budynek dawnej kostnicy z poł. XIX w.

Wg klasyfikacji R. Brykowskiego - cerkiew łemkowska, typ schyłkowy. Wpis do rejestru zabytków: A-617 z 23.03.1990 r.

Wykorzystano informacje i ilustracje ze strony internetowej Polskiego Bractwa Kawalerów Gutenberga.

 

(1) 2013-10-20, Henryk Bielamowicz

(2) 2007-09-25, Wojciech Pysz

(3) 2007-09-25, Wojciech Pysz

(4) 2010-09-05, Maciej G. Szling, Wnętrze cerkwi

(5) 2014-06-25, Bractwo Gutenberga, Ikonostas

(6) 2014-06-26, Bractwo Gutenberga, Płaszczenica

(7) 2014-06-24, Bractwo Gutenberga, Ołtarz boczny

(8) 2014-06-25, Bractwo Gutenberga, Chór muzyczny