Karta katalogowa 10721
Złockie, Cerkiew drewn. św. Dymitra - obecnie kośc. par. rz.-kat.
gmina: Muszyna, powiat: nowosądecki, województwo: małopolskie
rodzaj obiektu: cerkiew    istnieje: TAK   rok powstania: 1867
współrzędne geogr. 49.37338,20.88578      Zobacz na mapie
Obiekty w pobliżu: km    
 
 

Cerkiew pw. św. Demetriusza (Dymitra) została wzniesiona w latach 1867-72, konsekrowana w roku 1872. W literaturze występuje nazwisko budowniczego, którym był niejaki Kondracz. Prace konserwatorskie prowadzone były w latach 1962-66. Budowla ma charakter łemkowski-epigonalny[13]. Zachowała tradycyjną na łemkowszczyźnie wieżę z izbicą (tu - pozorną) oraz zwieńczenie wszystkich członów cerkwi analogicznymi pozornymi wieżyczkami sygnaturkowymi. Odstępstwem od tradycji jest natomiast zastosowanie obcego dla tego obszaru i po raz pierwszy zastosowanego rzutu krzyża. Nawa nakryta jest kopułą, ale nie jest to już łemkowska zrębowa kopuła namiotowa, lecz konstrukcja o czaszy półkolistej, osadzonej na tamburze. Do tej samej grupy zalicza R.Brykowski cerkiew w Czyrnej.

Budowla o konstrukcji zrębowej, z drewna modrzewiowego, orientowana, trójdzielna. Szalowana poziomym deskowaniem, kryta blachą. Prezbiterium zamknięte trójbocznie z zakrystią dobudowaną od północy. Nad nawą ośmiopolowa kopuła na tamburze, zwieńczoną wieżyczką o podwójnej ślepej latarni , w pozostałych pomieszczeniach stropy. W przedłużeniu babińca wieża słupowo-ramowa o ścianach prostych, z pozorną izbicą. Dachy dwuspadowe; nad kopułą i dachem prezbiterium pozorne, ośmioboczne, wieżyczkowe latarnie. Hełm wieży na podstawie namiotowej, zbliżony w kształcie do poprzednich zwieńczeń. Wnętrze w większości z naturalnego drewna, bez zdobienia. Polichromia występuje tylko w prezbiterium; na ścianach dekoracje ornamentalne, na stropie plafon „Wniebowstąpienie”’ namalowany najprawdopodobniej przez J. Bogdańskiego, ucznia Jana Matejki. Jako datę powstania polichromii podaje się rok z 1873 lub 1876. Być może ta druga data to rok namalowania Wniebowstąpienia. Późnoklasycystyczny ikonostas z 2. poł. XIX w. o reminiscencjach ornamentyki rokokowej (w innych źródłach - barokowy) z kompletem ikon, wykonali bracia Antoniego i Michał Bogdańscy (ze Lwowa?). Ikonostas umieszczony jest w połowie długiego prezbiterium, nie – jak zazwyczaj – na złączeniu prezbiterium i nawy. Pośrodku ściany nawy umieszczony jest barokowy, malowany krucyfiks w bogato ozdobionej ramie snycerskiej z XVIII w. Prawdopodobnie pochodzi on ze szczytu ikonostasu poprzedniej cerkwi w Złockiem. Przy tej samej ścianie dwa rokokowe ołtarze boczne z XIX w., po lewej z przedstawieniem Matki Bożej z Dzieciątkiem, po prawej z przedstawieniem świętych Cyryla i Metodego. Na ścianach nawy zawieszone liczne obrazy z końca XIX i pocz. XX w., m.in. na pn. ścianie Chrystus Ukrzyżowany autorstwa J.Łubalskiego z 1876 r. W kaplicy bocznej dwa obrazy z XVIII w.: Opłakiwanie Chrystusa oraz Biczowanie Chrystusa. Stacje Drogi Krzyżowej wykonane zostały w 1980 r. przez rzeźbiarza ludowego z Kąclowej, Józefa Kuczaja. Wokół cerkwi kamienny murek i wieniec drzew z przyciętymi koronami.

Na terenie przycerkiewnym cmentarz grzebalny. Po 1947 r. wykorzystywana jest jako kościół rz.-kat. W 1951 r. została w Złockiem erygowana parafia rz.-kat. pw. Narodzenia NMP. Świątynia nosi nadal wezwanie św. Demetriusza. Msze św. w niedziele o godz. 7, 9:30, 11 i 16(15).

 

(1) 2011-09-18, Wojciech Pysz, Cerkiew Złockie

(2) 2011-09-18, Wojciech Pysz, Ikonostas Złockie

(3) 2011-09-18, Wojciech Pysz, Cerkiew Złockie

(4) 2011-09-18, Wojciech Pysz, Złockie, polichromia

(5) 2011-09-18, Wojciech Pysz, Cerkiew Złockie

(6) 2011-09-18, Wojciech Pysz, Złockie, cmentarz