Karta katalogowa 10646
Leszczyny, Cerkiew drewn. św. Łukasza Ewangelisty - cerkiew prawosławna
gmina: Uście Gorlickie, powiat: gorlicki, województwo: małopolskie
rodzaj obiektu: cerkiew    istnieje: TAK   rok powstania: 1835
współrzędne geogr. 49.56743,21.13696      Zobacz na mapie
Obiekty w pobliżu: km    
 
 

Dawna cerkiew greckokatolicka, obecnie prawosławna. Zbudowana w 1835, odnawiana w 1909,  1978. W latach 1835-55 była cerkwią filialną parafii gr.-kat. w Łosiu, w 1855 powstała tutaj parafia, która objęła również cerkwie filialne w Bielance i Kunkowej. Po 1947 użytkowana przez kościół rz.-kat., w 1968 przekazana prawosławnym. 

Budowla drewniana, konstrukcji zrębowej, trójdzielna. Wydłużone prezbiterium zamknięte trójbocznie, szersza kwadratowa nawa, kwadratowy babiniec. Wieża słupowo-ramowa o pochyłych ścianach z nadwieszoną izbicą. Słupy nośne wieży ujmują część babińca, w zach. części przyziemia wieży przedsionek. Wokół wieży zachata o ścianach bocznych zrównanych z płaszczyzną nawy. Wszystkie ściany pobite gontem. W nawie po dwa okna po każdej stronie, w prezbiterium po jednym oknie po bokach i trzecie okno od wschodu. Nad oknami gontowe daszki.

Dachy kryte blachą. Nad nawą i wschodnią częścią prezbiterium dachy namiotowe z niewielkim załomem w górnych częściach. Nad zach. częścią prezbiterium dach dwuspadowy. W dolnych częściach dachów nad nawą i prezbiterium szerszy załom na różnych poziomach. Nad częścią babińca, między nawą a wieżą krótki dach dwuspadowy. Wszystkie części zwieńczone baniastymi hełmami z pseudolatarnią, makowicą i żelaznym krzyżem.

W prezbiterium i nawie stropy płaskie z fasetą, w babińcu strop płaski. Wewnątrz polichromia, na ścianach architektoniczna, na stropie figuralna. W prezbiterium ołtarz główny z baldachimem oraz mały ołtarzyk z ikoną Chrystusa. Przy północnej ścianie nawy rokokowy ołtarz boczny z ikoną Matki Bożej z Dzieciątkiem w otoczeniu aniołów i biskupów, na ołtarzu malowane tabernakulum. Na ścianie południowej ikona z przedstawieniem Ukrzyżowania.

Między prezbiterium a nawą kompletny ikonostas z 1909 r.
W przewodniku "Beskid Niski - od Komańczy do Wysowej" [28] na str. 294 autorzy piszą, że ikonostas jest "autorstwa malarza Binczara". Informacja ta powtórzona jest na wielu stronach internetowych, natomiast trudno znaleźć ją w innych źródłach pisanych. Z kolei Wikipedia pisze o ikonostasie "malowanym przez malarza Biniata", co też można znaleźć na kilku stronach internetowych.

Wg klasyfikacji R. Brykowskiego – cerkiew łemkowska, typ północno-zachodni, wariant młodszy.

W pobliżu cerkwi cmentarz z zachowanymi kamiennymi nagrobkami łemkowskimi.

 

(1) 1983, Zygmunt Malinowski

(2) 2007-09-25, Wojciech Pysz

(3) 2007-03-14, Henryk Bielamowicz

(4) 2019-09-14, Henryk Bielamowicz

(5) 2014-08-19, Henryk Bielamowicz, Cerkiew w krajobrazie

(6) 2007-09-25, Wojciech Pysz, Kamienna podmurówka

(7) 2007-09-25, Wojciech Pysz, Cmentarz przy cerkwi